Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσικού φακού του ματιού. Η θόλωση αυτή, έχει ως αποτέλεσμα την προοδευτική μείωση της όρασης.
Είναι μία πολύ κοινή πάθηση που συνήθως παρουσιάζεται στην τρίτη ηλικία.
Τα τελευταία χρόνια όμως, ο καταρράκτης εμφανίζεται σε όλο και νεότερες ηλικίες.
Μερικές φορές, μπορεί να προκληθεί μετά από τραυματισμό, από ορισμένες ασθένειες ή λήψη φαρμάκων. Σε άλλες, σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί στη νεογνική, βρεφική ή παιδική ηλικία (συγγενής καταρράκτης).
Η μέθοδος FLACS (Femto Laser Assisted Cataract Surgery) είναι η πιο σύγχρονη μέθοδος παγκοσμίως για την αντιμετώπιση του καταρράκτη. Είναι μια πολύ ασφαλής επέμβαση που τελειoποιεί την δεξιοτεχνία του χειρουργού και διευκολύνει σημαντικά την επέμβαση.
Τι συμπτώματα έχει;
Τα πρώτα συμπτώματα του καταρράκτη είναι η προοδευτική μείωση της όρασης, το έντονο θάμβος στο φως, η συχνή αλλαγή των βαθμών των γυαλιών όρασης, η ομιχλώδης όραση, η δυσκολία στην οδήγηση τη νύχτα λόγω πολλών αντανακλάσεων από τα φώτα των αυτοκινήτων και η εξασθένηση της αντίληψης των χρωμάτων.
Ορισμένες φορές, οι ασθενείς αρχίζουν και διαβάζουν καλύτερα κοντά, λόγω της μυωπίας που προκαλεί ένας συγκεκριμένος τύπος καταρράκτη, ο πυρηνικός.
Η βελτίωση είναι πρόσκαιρη και συνήθως συνοδεύεται από σημαντική μείωση της μακρινής οράσεως.
Όλα τα ανωτέρω επηρεάζουν τις καθημερινές λειτουργίες του ατόμου, προκαλώντας δυσκολίες στο διάβασμα, στο γράψιμο,στην παρακολούθηση τηλεόρασης, στο ράψιμο, στην οδήγηση και σε προχωρημένους καταρράκτες ακόμη και στο βάδισμα. Η διαφορετική ταχύτητα με την οποία μπορεί να εξελιχθεί ο καταρρακτης στο κάθε μάτι, μπορεί να οδηγήσει σε ατελή τρισδιάστατη όραση, απώλεια της αντίληψης του βάθους εστίασης,ιλιγγους και κοπιωπία.
Αρκετά συχνά, ηλικιωμένα άτομα με καταρράκτη τραυματίζονται σοβαρά μετά από πτώσεις λόγω κακής όρασης.Ειναι πολύ συχνά τα κατάγματα που προκαλούνται από λανθασμένη εκτίμηση του ύψους σε λευκά μαρμάρινα σκαλοπάτια.
Ολοι οι οφθαλμίατροι δεν είναι ταυτόχρονα και χειρουργοί. Ο ασθενής με καταρράκτη θα πρέπει να επισκεφθεί εξειδικευμένο οφθαλμίατρο στη χειρουργική καταρράκτη για την περαιτέρω αντιμετώπιση του προβλήματος του. Ο εξειδικευμένος χειρουργός μπορεί να δώσει λύσεις στα δύσκολα και επιπλεγμένα περιστατικά και επίσης μπορέι να διορθώσει όλα τα διαθλαστικά σφαλματα του ματιου, για να μην χρησιμοποιείτε γυαλιά τις περισσότερες ώρες.
Πως αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;
Ο καταρράκτης αντιμετωπίζεται μόνο με χειρουργική επέμβαση, Δεν προλαμβάνεται, ούτε θεραπεύεται με φάρμακα. Αντίθετα με αυτό που γινόταν στο παρελθόν με τις παλαιότερες χειρουργικές τεχνικές, ο καταρράκτης θα πρέπει να χειρουργείται πολύ πριν ωριμάσει, πριν δηλαδή φθάσει σε προχωρημένο στάδιο, διότι ένας ώριμος καταρράκτης δημιουργεί πολλές φορές δυσκολίες κατά την εγχείρηση.
Το πρώτο βήμα στην προετοιμασία για επέμβαση καταρράκτη είναι ο προεγχειρητικός έλεγχος, κατά τον οποίο ο χειρουργός μελετά τον οφθαλμό που θα χειρουργήσει, για να μπορέσει να εκτιμήσει την κατάσταση του καταρράκτη και τις ιδιαιτερότητες του, καθώς και για να αποκλείσει άλλες παθήσεις του ματιού που μπορεί να συνυπάρχουν. Στη συνέχεια γίνεται η μέτρηση του βαθμού του τεχνητού ενδοφακού που θα αντικαταστήσει τον θολό καταρρακτικό φακό με συσκευή οπτικής βιομετρίας, η οποία υπερέχει σημαντικά των συμβατικών συσκευών υπερήχων σε ακρίβεια. Ο προεγχειρητικός έλεγχος ολοκληρώνεται με τις μετρήσεις που γίνονται με το Verion Image Guided System*, με το οποίο καταγράφονται τα δεδομένα που θα χρησιμοποιηθούν για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της επέμβασης με το Femto Laser.
Το τελευταίο και αρκετά σημαντικό στάδιο της προετοιμασίας αφορά την ενημέρωση του ασθενή για την επέμβαση και η απόφαση για τον τύπο του ενδοφακού που θα χρησιμοποιηθεί. Ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μονοεστιακοί, αστιγματικοί και πολυεστιακοί ενδοφακοί. Οι δύο τελευταίοι αποκαλούνται και Premium ενδοφακοί (IOL) επειδή φέρουν αστιγματική και πολυεστιακή διόρθωση. Με αυτό τον τρόπο, μπορούν να διορθωθούν σχεδόν όλα τα διαθλαστικά σφάλματα, μειώνοντας ή ακόμη και καταργώντας την εξάρτηση από τα γυαλιά οράσεως. Στις περιπτώσεις αυτές, διενεργείται διαθλαστική χειρουργική καταρράκτη, η οποία εφαρμόζεται από τον καθ. Παντελή Παπαδόπουλο συστηματικά από τις αρχές της νέας χιλιετίας.
Μέθοδος FLACS (Femto Laser Assisted Cataract Surgery)
Η πιό συγχρονη επέμβαση καταρράκτη στις μέρες μας ονομάζεται FLACS (Femto Laser Assisted Cataract Surgery), πραγματοποιείται με την χρήση του Femtosecond Laser και υπερήχων και γίνεται μέσα από μία πολύ μικρή τομή 2 χιλιοστών περίπου.
Η μικροσκοπική τομή παρέχει μεγάλη ασφάλεια κατά την επέμβαση. Επιπλέον, λόγω της μικρής τομής η επούλωση και η μετεγχειρητική αποκατάσταση της όρασης είναι ταχύτατη και δεν προκαλείται σημαντικός μετεγχειρητικός αστιγματισμός.
Οι τομές μπορούν να γίνουν με το Laser ή με ειδικά μαχαιρίδια. Το Femto laser προσθέτει μεγαλύτερη ακρίβεια στα πρώτα στάδια της επέμβασης και λειτουργεί με ακρίβεια δεκάτων του χιλιοστού.
Το περιεχόμενο του καταρρακτικού φακού αφού κατακερματιστεί αρχικά με το Femto Laser και στη συνέχεια με τη βοήθεια ειδικού μηχανήματος υπερήχων, αναρροφάται μέσα από την ίδια μικρή παρακέντηση.
Το περίβλημα (ή ο σάκος) του καταρράκτη καθαρίζεται και διατηρείται χωρίς να αφαιρεθεί. Μέσα στο σάκο αυτό, τοποθετείται ο νέος τεχνητός ενδοφακός, αφού πρώτα διπλωθεί με ειδικό εργαλείο έτσι ώστε να μπορεί να χωρέσει μέσα από την μικρή τομή.
Η μέθοδος FLACS (Femto Laser Assisted Cataract Surgery) είναι μια πολύ ασφαλής μέθοδος στην αντιμετώπιση του καταρράκτη. Το Femtosecond Laser τελειoποιεί την δεξιοτεχνία του χειρουργού και διευκολύνει σημαντικά την επέμβαση. Η μέθοδος αυτή παρουσιάζει πολύ χαμηλό ποσοστό επιπλοκών κατα τη διαρκεια της επέμβασης ή κατατ τη μετεγχειρητική περίοδο.
Η εγχείρηση γίνεται με τοπική αναισθησία με ειδικές αναισθητικές σταγόνες, χωρίς ενέσεις στο μάτι και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει αμέσως μετά στο σπίτι του. Η όλη επέμβαση είναι ανώδυνη και αναίμακτη. Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζονται ράμματα.
Καθ όλη τη διάρκεια του χειρουργείου παρίσταται αναισθησιολόγος, η οποία χορηγεί ένα χαλαρωτικό διάλυμα στον ασθενή, έτσι ώστε να μην αισθάνεται το stress της επέμβασης.
Παρόλο που η επέμβαση καταρράκτη θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και μέσα στο κέντρο μας, ο καθ. Παντελής Παπαδόπουλος έχει επιλέξει να χειρουργεί στα υπερσύγχρονα χειρουργεία του Νοσοκομείου Metropolitan, στα οποία μπορεί να καλυφθεί οποιαδήποτε αναισθησιολογική ανάγκη προκύψει κατά τη διάρκεια της επέμβασης, παρέχοντας μεγάλη ασφάλεια για την γενικότερη υγεία του χειρουργημένου.
Η διάρκεια της επέμβασης είναι 8-12’, περίπου.
Οι Ενδοφακοί
Ο ενδοφακός είναι ένας μικροσκοπικός τεχνητός φακός, ο οποίος τοποθετείται στο μάτι μετά από την αφαίρεση του καταρράκτη.
Με τον κατάλληλο ενδοφακό μπορούμε να διορθώσουμε τα προϋπάρχοντα διαθλαστικά σφάλματα του ματιού, με αποτέλεσμα την ολική ή μερική απεξάρτηση του ασθενή από τα γυαλιά ή και τους φακούς επαφής.
Οι ενδοφακοί τελευταίας γενιάς που χρησιμοποιούνται από τον καθ. Παντελή Παπαδόπουλο και τους συνεργάτες του παρασκευάζονται από βιοσυμβατό ακρυλικό στις ΗΠΑ, Γερμανία και Ολλανδία και θεωρούνται οι καλύτεροι στον κόσμο στο είδος τους.
Οι μονοεστιακοί ενδοφακοί εστιάζουν σε μια από τις τρεις αποστάσεις (μακριά, μεσαία η κοντά). Προσφέρουν, δηλαδή όραση χωρίς γυαλιά είτε μακριά (οδήγηση, τηλεόραση, κλπ), είτε στη μεσαία απόσταση (υπολογιστής, χειρωνακτικές εργασίες κλπ), είτε στην κοντινή (διάβασμα).
Το άτομο θα πρέπει να χρησιμοποιήσει γυαλιά για να δει στις άλλες δύο αποστάσεις, εκτός αν τοποθετηθεί ενδοφακός για διαφορετική απόσταση στο κάθε μάτι (Μέθοδος Monovision).
Αν δε, χρησιμοποιηθεί πολυεστιακός ενδοφακός τότε, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν θα χρειαστεί καθόλου τα γυαλιά.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καλή γενική κατάσταση του ματιού και η ταυτόχρονη διόρθωση του αστιγματισμού, αν υπάρχει, με αστιγματικούς πολυεστιακούς ενδοφακούς.
Οι πολυεστιακοί και αστιγματικοί ενδοφακοί ονομάζονται και Premium ενδοφακοί. Η επιλογή του καταλληλότερου ενδοφακού γίνεται με βάση τις ανάγκες του ασθενή.
Σε όλες τις περιπτώσεις ενδείκνυται η τοποθέτηση μονοεστιακού ενδοφακού, ενώ για να τοποθετηθούν Premium ενδοφακοί χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις.
Ο πολυεστιακός ενδοφακός δεν έχει καλή απόδοση σε μάτια με αλλοιώσεις στην ωχρά κηλίδα στο βυθό του ματιού, σε μάτια με προβλήματα στον κερατοειδή, σε άτομα πολύ προχωρημένης ηλικίας και γενικότερα σε οφθαλμούς με παθολογικές καταστάσεις.
Δεν ενδείκνυται επίσης σε άτομα με νευρωσική ψυχοσύνθεση και σε άτομα που ενοχλούνται εύκολα από φωτεινές παραθλάσεις κατά τη νυκτερινή οδήγηση.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση πολυεστιακού ενδοφακού. Ο αστιγματικός ενδοφακός τοποθετείται σε μάτια με πάνω από 0,75 αστιγματικές διοπτρίες.
Η Μετεγχειρητική περίοδος
Κατά την μετεγχειρητική περίοδο, ο ασθενής θα πρέπει να προσέχει πολύ τις πρώτες μέρες, έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν μολύνσεις.
Παρόλο που ή πιθανότητα μίας σοβαρής μόλυνσης είναι λιγότερη από 0,1%, το χειρουργημένο μάτι δεν θα πρέπει να έρθει σε άμεση επαφή με οποιαδήποτε πηγή μόλυνσης (σκόνη, νερό κλπ).
Με την μέθοδο FLACS, ήπια σκυψίματα επιτρέπονται από την πρώτη κιόλας μέρα.
H συχνή ενστάλαξη αντιβιοτικών και αντιφλεγμωνωδών κολλυρίων είναι πολύ σημαντική για μια ομαλή μετεγχειρητική πορεία.
Τις πρώτες μετεγχειρητικές μέρες συνταγογραφούνται πρόχειρα γυαλιά για διάβασμα, εφόσον χρειάζονται, όπως πχ. σε περιπτώσεις μονοεστιακών ενδοφακών.
Η μέτρηση των τελικών γυαλιών γίνεται σε περίπου 1 μήνα από το χειρουργείο.
Οι μετεγχειρητικοί έλεγχοι για ένα καταρράκτη ρουτίνας γίνονται την 1η μέρα, την 1 εβδομάδα και στο τέλος του πρώτου μήνα.
Ήπια ενοχλήματα, όπως πχ. κάψιμο, τσούξιμο ή δακρύρροια είναι αναμενόμενα.
Η όραση μπορεί να μην είναι καθαρή από την πρώτη μέρα, όπως πχ. σε σκληρούς καταρράκτες, επανέρχεται όμως σύντομα μέσα στις πρώτες μετγχειρητικές μέρες.